تست PCR یک روش آزمایشگاهی برای تشخیص بیماری‌های عفونی، شناسایی تغییرات ژنتیکی و مقادیر کمی از سلول‌های سرطانی است که این عمل را با تکثیر توالی DNA در یک نمونه انجام می‌دهد. این تست که برای بسیاری از ما نام آشناست، اهمیت ویژه خود را در دوران کرونا نشان داد.
در آن دوران که ترس بر تمام ابعاد زندگی افراد سایه افکنده بود و نیاز به پرستار در منزل یا تزریق سرم در منزل حس می‌شد، تست PCR با دقت 95%، قابلیت تشخیص زود هنگام و امکان نمونه‌گیری از نواحی مختلف از جمله بزاق، مخاط یا بافت به کمک ما شتافت و اگر چه روشی برای درمان نبود، اما با فراهم کردن امکان تشخیص و پیشگیری از شیوع کووید 19، نقطه امیدی در دل همگان شد. در ادامه به نحوه عملکرد و کاربردهای تست پی سی آر می‌پردازیم.
تست PCR چیست؟
PCR (مخفف Polymerase chain reaction) آزمایشی برای تشخیص مواد ژنتیکی از یک ارگانیسم خاص، مانند ویروس است که آلودگی را چه در زمان وقوع و چه پس از آن نشان می‌دهد. این اقدام با شناسایی قطعات باقیمانده از ویروس انجام می‌شود.
تست COVID-19 PCR چیست؟
این آزمایش از زمانی که مجاز به استفاده در زمینه کووید-19 و ویزیت در منزل شد، جزو دقیق‌ترین و قابل اعتمادترین روش‌های تشخیص آن به شمار میرفت. تست PCR کرونا با تحلیل نمونه تنفسی شما انجام می‌شود و بدین صورت است که در نمونه به دنبال ماده ژنتیکی (RNA) ویروس عامل کووید که همان SARS-CoV-2 است، می‌گردد. بدیهیست که در صورت وجود این ماده، تست شما مثبت می‌شود.
چه کسانی ملزم به انجام این تست می‌شوند؟
اگر در معرض این ویروس قرار گرفته‌اید و نسبت به خود مشکوک هستید یا علائمی نظیر موارد زیر تجربه می‌کنید:
- تب و لرز
- سرفه و یا تنگی نفس
- خستگی مفرط یا دردهای عضلانی
- آبریزش بینی
- گلو درد
- سر درد
- کاهش حس چشایی یا بویایی
- اسهال، استفراغ یا حالت تهوع
به یاد داشته باشید که اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید حداقل به مدت پنج روز صبر کنید و سپس نسبت به انجام آزمایش اقدام کنید. زیرا در صورت دادن تست زودهنگام، احتمال بروز خطا و نتیجه نادرست وجود دارد. برای پیشگیری از شیوع و کمک به سلامتی خود و سایر افراد، می‌توانید تا زمانی که از وضعیت خود مطلع می‌شوید در شرایط ایزوله قرار بگیرید. همچنین در صورت مثبت بودن آزمایش کووید-19 ، لازم است تا به افرادی که با آن‌ها در تماس بوده‌اید اطلاع‌رسانی کنید تا آن‌ها نیز تمامی جوانب احتیاط را در نظر بگیرند.
مراحل تست COVID-19 PCR
برای انجام این تست سه مرحله وجود دارد:
جمع‌آوری نمونه
در مرحله اول مسئول نمونه‌گیری از یک سوآب آزمایشگاهی، که مشابه گوش‌پاک‌کن است، برای جمع‌آوری مواد تنفسی موجود در بینی شما استفاده می‌کند. سوآب‌های بینی انواع مختلفی دارند. بعضی از آن‌ها بلافاصله از داخل سوراخ بینی نمونه را جمع‌آوری می‌کنند و بعضی نازک‌تر بوده و برای جمع‌آوری به داخل حفره بینی می‌روند. هر دو این مدل‌ها برای تست کووید-19 قابل استفاده هستند. پس از انجام این پروسه، سوآب به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
استخراج
متخصص آزمایشگاه پس از دریافت نمونه، مواد ژنتیکی را از سایر مواد موجود در آن جدا می‌کند.
تست PCR
در این مرحله به واسطه یک سری مواد شیمیایی، آنزیم‌ها و دستگاه PCR، ماده ژنتیکی مورد نظر در لوله آزمایش تقویت می‌شود و پس از چرخه‌های بسیار، میلیون‌ها نسخه از ماده ژنتیکی ویروس SARS-CoV-2 در لوله آزمایش وجود دارد. در صورتی که این ویروس در نمونه وجود داشته باشد، یکی از مواد شیمیایی موجود در لوله نور فلورسنت تولید می‌کند و دستگاه با تفسیر این سیگنال‌ها، نتیجه مثبت را گزارش می‌کند.
مزایا و معایب آزمایش پی سی آر برای تشخیص کرونا ویروس
گفتیم تست‌های PCR دارای دقت بسیار بالایی هستند و این موضوع هم به عنوان مزیت و هم ایراد می‌تواند در نظر گرفته شود. فایده دقیق بودن این روش، قابل اعتماد بودن آن به خصوص برای موارد حساسی مانند کرونا است. و اما به علت حساسیت بالای PCR نسبت به ماده ژنتیکی ویروس، این امکان وجود دارد که تا مدتی طولانی حتی پس از بهبود شما، نتایج PCR مثبت باشد. دلیل این امر وجود بقایای ویروس در بدن بیمار می‌باشد.
یکی دیگر از معایب تست PCR ، عدم جوابدهی سریع آزمایش است. این بدین معنی‌ست که باید چند روز منتظر بمانید تا متوجه بشوید نتیجه آزمایشتان مثبت است یا منفی.
با وجود این معایب دقت بالای تست PCR، همچنان به نظر می‌آید این آزمایش مطمئن‌ترین روش تشخیص ابتلا به Covid-19 به شمار می‌رود.
