به احتمال زیاد گذر همه ما حداقل برای یک بار به بیمارستان‌های بزرگی که دارای بخش مراقبت‌های ویژه هستند افتاده است. در همین رابطه همواره عده فراوانی را می‌بینیم که با مفهوم ICU و CCU آشنا نیستند و یا یکی را با دیگری اشتباه می‌گیرند. در همین رابطه قصد داریم تا در این مطلب به بررسی این مفاهیم و کاربرد هریک از این اماکن بپردازیم. پس دعوت می‌کنم به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ICU و CCU تا انتها با ما همراه باشید:
ICU و CCU
ICU مخفف Intensive Care Unit به معنی «واحد مراقبت‌های ویژه» است. با توجه به این معنا می‌توان حدس زد که امکانات تخصصی این بخش شامل چه چیزهایی می‌تواند باشد. بخش ICU، برای مراقبت از بیماران با نارسایی‌های متعدد ارگان، آسیب‌های شدید یا شرایط تهدید کننده زندگی که نیاز به نظارت دقیق و درمان‌های تخصصی دارند، طراحی شده است. در این مکان به بیماران، مصدومین و افرادی که حال وخیم‌تری نسبت به بخش بستری دارند، خدمات ویژه‌تری ارائه می‌شود.
CCU که مخفف Cardiac Care Unit و یا Coronary Care Unit است، زیرمجموعه‌ای از بخش ICU به شمار می‌رود که خدمات درمانی و مراقبتی آن صرفاً مربوط به ناراحتی‌های قلبی می‌شود. این مکان پذیرای افرادی است که:
- دچار حمله یا نارسایی قلبی شده‌اند،
- افرادی که دچار بیماری‌هایی نظیر آریتمی، کاردیومیوپاتی یا عفونت‌های قلبی هستند و یا
- تحت عمل جراحی قلب قرار گرفته‌اند و در حال بهبودی هستند.
همانطور که تا به اینجا متوجه شدید، هر دو این بخش‌ها به مراقبت‌های ویژه اختصاص یافته‌اند که یکی مربوط به موارد قلبی و دیگری امور کلی‌تر را نیز شامل می‌شود. با توجه به حساسیت این دو بخش مشخص است که همانند ویزیت در منزل یا فیزیوتراپی در منزل خارج از محیط‌های درمانی مجهز قابل پیاده‌سازی نیست! حال که با مفهوم ICU و CCU آشنا شدید، در ادامه به تفاوت‌های این دو می‌پردازیم.
تجهیزات ICU و CCU
تجهیزات ICU
همانطور که بدان اشاره کردیم، از بخش ICU برای نظارت و درمان افرادی با شرایط زیر استفاده می‌شود:
- تحت عمل‌های جراحی بزرگی قرار گرفته‌اند،
- دچار مشکلات شدید تنفسی هستند و به ونتیلاتورها (دستگاه اکسیژن‌ساز) نیاز دارند،
- و یا بیماران با صدمات وخیم مانند آسیب‌های ناشی از حوادث رانندگی یا از این دست موارد
با این تفاسیر می‌توانیم حدس بزنیم که بخش آی سی یو چه امکانات پیشرفته‌تری دارد که آن را از سایر بخش‌های بستری متمایز می‌کند. برخی از این ابزار به شرح زیر هستند:
- مانیتور قلب (برای نظارت مداوم حرکات قلب)
- تجهیزات نظارت مستمر بر عملکردهای حیاتی بدن
- پالس اکسیمتر (برای اندازه گیری میزان درصد اشباع اکسیژن خون در سرخرگ)
- ونتیلاتور (برای بیمارانی که قادر به تنفس طبیعی نیستند)
- لوله تغذیه (برای تغذیه بیمارانی که امکان خوردن غذا به صورت معمول را ندارند)
- نبولایزر
- دستگاه‌های دیالیز
- دفیبریلاتور (دستگاهی الکتریکی که با نام الکتروشوک نیز شناخته می‌شود و برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب استفاده می‌شود.)
- کاتتر (برای خارج کردن مایعات از بدن)
تجهیزات CCU
پیرو این موارد در ادامه مبحث ICU و CCU به تجهیزات بخش CCU می‌پردازیم:
از آنجایی که بخش CCU مختص افرادی است که
- تحت عمل جراحی قلب قرار می‌گیرند.
- عمل بای پس عروق کرونر را گذرانده‌اند.
- و یا از نارسایی یا ایست قلبی رنج می‌برند،
تجهیزات مورد استفاده در این بخش نیز بیشتر جهت رسیدگی، نظارت و درمان مشکلات قلبی تخصیص یافته است. در ادامه به تعدادی از این موارد اشاره می‌کنیم:
نمایشگرهای قلبی (این دستگاه‌ها به طور مداوم ضربان قلب، ریتم و فشار خون بیمار را در لحظه نمایش می‌دهند)
دفیبریلاتورها (برای بازیابی ریتم طبیعی قلب با شوک الکتریکی، در موارد ایست قلبی)
دستگاه‌های نوار قلب (برای تثبیت فعالیت الکتریکی قلب)
نمایشگر فشار خون
نمایشگرهای اشباع اکسیژن (برای اطمینان از اکسیژن رسانی مناسب)
پمپ‌های تزریق (این دستگاه‌ها داروها و مایعات را با سرعت‌های دقیق و در دوز مناسب به بدن بیمار می‌رسانند)
دستگاه‌های دیالیز (این ماشین‌ها در مواقعی که کلیه‌ها قادر به فعالیت نیستند، مواد زائد و مایعات اضافی خون را فیلتر می‌کنند)
دستگاه‌های فشرده سازی (این ابزار برای جلوگیری از لخته شدن خون و بهبود گردش آن، فشار متناوب به پاهای بیمار وارد می‌کند)
آی سی یو و سی سی یو به چه بخش‌هایی تقسیم می‌شوند؟
در ادامه مبحث ICU و CCU گاهاً بیمارستان‌ها بخش ICU را به واحدهای اختصاصی‌تر تقسیم می‌کنند. بعضی از این بخش‌ها Neuro ICU (برای مشکلات مغز و اعصاب)، NICU (مراقبت‌های ویژه از نوزادان)، PICU (مراقبت‌های ویژه از کودکان)، TICU (مراقبت ویژه تروما) و … هستند. در خصوص CCU، باید گفت که از آنجایی که خود یک بخش اختصاصی قلب است و می‌توان اینگونه اندیشید که CCU خود یک واحد اختصاصی ICU است، بنابراین خود دیگر به بخش‌های فرعی تقسیم نمی‌شود.
سخن پایانی
تا اینجا گوشه‌ای از شرایط فیزیکی افرادی که در ICU و CCU بیمارستان‌ها وجود دارند و ابزاری که در کنار نیروهای پزشکی به کمک آن‌ها می‌آید را توضیح دادیم. همانطور که انتظار می‌رود، کادر درمانی که در ICU و CCU فعالیت می‌کنند نیز تفاوت‌های جزئی با یکدیگر دارند. به عنوان مثال کارکنان ICU شامل طیف وسیعی از متخصصان پزشکی هستند در حالیکه CCU بیشتر متخصصان قلب را در بر می‌گیرد. این در حالیست که در هر دو این بخش‌ها اجازه ملاقات وجود ندارد. گفتنیست در بعضی شرایط، به مدت محدود این امکان به بستگان درجه یک اعطا می‌شود.
