کم خونی وضعیتی است که خون شما کم‌تر از حد طبیعی گلبول های قرمز سالم تولید می‌کند. در این وضعیت، بدن شما خون غنی از اکسیژن کافی دریافت نکرده و کمبود اکسیژن می‌تواند باعث احساس خستگی یا ضعف شود. همچنین ممکن است تنگی نفس، سرگیجه، سردرد یا ضربان قلب نامنظم را تجربه کنید. برخی از افراد در معرض خطر بیشتری برای کم خونی هستند، از جمله زنان در دوران قاعدگی و بارداری. افرادی که به اندازه کافی آهن یا ویتامین‌های خاصی دریافت نمی‌کنند و افرادی که از داروها یا درمان‌های خاصی استفاده می‌کنند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. در ادامه به انواع رایج کم‌خونی ، عوامل آن و نحوه درمان می‌پردازیم.
انواع کم خونی و دلایل بروز آن چیست؟
کم خونی ناشی از فقر آهن
این شایع‌ترین نوع آن است و زمانی رخ می‌دهد که بدن فاقد آهن کافی برای تولید هموگلوبین باشد. علل آن عبارتند از مصرف ناکافی آهن در رژیم غذایی، از دست دادن خون (به دلیل قاعدگی، خونریزی گوارشی یا بارداری) یا جذب ضعیف آهن.
کم خونی‌های ناشی از کمبود ویتامین
کمبود ویتامین B12 (کم خونی خطرناک) و فولات ( ناشی از کمبود اسید فولیک) می‌تواند منجر به تولید گلبول‌های قرمز غیرطبیعی بزرگ شود که این بر انتقال اکسیژن تأثیر می‌گذارد. علل آن عبارتند از مصرف ناکافی ویتامین در رژیم غذایی، سوء جذب یا سایر شرایط پزشکی مؤثر بر جذب ویتامین.
همچنین بخوانید: ویزیت در منزل
کم خونی‌های همولیتیک
در نتیجه تخریب زودرس گلبول‌های قرمز خون ایجاد می‌شوند که منجر به کمبود گلبول‌های قرمز سالم می‌شود. علل آن می‌تواند اختلالات ژنتیکی، شرایط ویژه خودایمنی، عفونت‌ها یا برخی داروها باشد.
کم خونی ناشی از بیماری‌های مزمن
این نوع کم خونی با بیماری‌های التهابی مزمن مانند سرطان، آرتریت روماتوئید یا عفونت‌های مزمن همراه است. التهاب در توانایی بدن برای استفاده از آهن و تولید گلبول‌های قرمز اختلال ایجاد می‌کند.
کم خونی آپلاستیک
نوعی بیماری نادر اما جدی‌ست که در آن مغز استخوان به تعداد کافی گلبول قرمز، سفید و پلاکت تولید نمی‌کند. علل آن می‌توانند اختلالات ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض سموم، برخی داروها یا پرتودرمانی باشد.
تالاسمی
تالاسمی یک اختلال خونی ژنتیکی است که بر تولید هموگلوبین تأثیر می‌گذارد و منجر به کم خونی می‌شود. علل آن شامل جهش‌های ژنی ارثی میباشد.
کم خونی سلول داسی شکل
یکی دیگر از اختلالات ژنتیکی است که در آن گلبول‌های قرمز بدشکل شده و زودتر تجزیه می‌شوند. همین موضوع باعث کمبود گلبول‌های قرمز سالم می‌شود. این بیماری به دلیل جهش در ژن هموگلوبین ایجاد می‌شود.
بیش‌تر بخوانید: تزریق سرم در منزل
راه‌های پیشگیری و درمان
پیشگیری و درمان کم خونی شامل رسیدگی به علل زمینه‌ای و حصول اطمینان از تامین کافی مواد مغذی ضروری در بدن است.
- رژیم غذایی مغذی: غذاهای غنی از آهن مانند گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی، لوبیا، سبزیجات با برگ‌های تیره و غلات غنی شده با آهن را در رژیم غذایی خود بگنجانید. همچنین برای افزایش جذب آهن از غذاهای غنی از ویتامین C استفاده کنید.
- مکمل ویتامین: در صورت کمبود ویتامین B12 یا فولات، مصرف مکمل‌ها را تحت نظر پزشک در نظر داشته باشید.
- مدیریت بیماری‌های مزمن: مدیریت صحیح شرایطی مانند بیماری‌های التهابی و عفونت‌های مزمن، برای کاهش خطر کم خونی بیماری‌های مزمن، دارای اهمیت میباشد.
- جلوگیری از از دست دادن بیش از حد خون: شامل پیشگیری و درمان شرایطی که می‌تواند منجر به از دست دادن خون شود، مانند خونریزی گوارشی یا دوره‌های قاعدگی شدید.
همچنین بخوانید: پانسمان در منزل
- مکمل آهن: مکمل‌های آهن ممکن است برای جبران ذخایر آهن در موارد کم خونی ناشی از فقر آهن تجویز شوند. پیروی از دوز توصیه شده و مشورت با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی ضروری است.
- تزریق خون: در موارد شدید کم خونی یا از دست دادن حاد خون، ممکن است نیاز به تزریق خون برای بازیابی سریع سطح گلبول‌های قرمز باشد.
- داروها: داروهایی برای تحریک تولید گلبول‌های قرمز خون، مانند عوامل محرک اریتروپویتین، ممکن است در انواع خاصی از کم خونی تجویز شود.
- تغییر سبک زندگی: برای حمایت از سلامت کلی و تولید گلبول‌های قرمز، یک سبک زندگی سالم، از جمله ورزش منظم، خواب کافی و مدیریت استرس را حفظ کنید.
- نظارت منظم: آزمایش خون و نظارت مداوم توسط یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی برای ردیابی سطح گلبول‌های قرمز خون و تنظیم درمان در صورت نیاز ضروری است.
آیا امکان نمونه گیری از خون در منزل وجود دارد؟
همانطور که گفته شد، نظارت منظم بر سطح گلبول‌های خون، روشی موثر در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌هاست. آزمایش کامل خون که CBC نامیده می‌شود، با شمارش گلبول‌های قرمز و هموگلوبین خون، برای تشخیص کم خونی استفاده می‌کند. انجام این آزمایش در بسیاری از مراکز نظیر بیمارستان‌های دولتی و خصوصی انجام می‌شود. امروزه با استقبال افراد از ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در منزل و صرفه‌جویی در وقت افراد
