ویروس HPV از خانواده ویروسهای Papillomaviridae منشأ میگیرد که ویروسهای DNA دو رشتهای کوچک و بدون پوشش هستند. HPV در درجه اول لایه پایه اپیدرم و غشاهای مخاطی را آلوده میکند و بسته به نوع خاص HPV میتواند باعث ایجاد بیماریهای مختلفی شود. تاکنون بیش از 200 نوع مختلف این ویروس شناسایی شده است که بیش از 40 نوع آن دستگاه تناسلی را آلوده میکنند. این انواع HPV به دلیل ارتباط آنها با سرطانهای مختلف انواع “پرخطر” در نظر گرفته شده و توسط یک سری اعداد مشخص میشوند.
بیماریهای ناشی از ویروس HPV یا پاپیلوم انسانی
عفونت HPV میتواند منجر به طیف وسیعی از بیماریها از جمله زگیل، ضایعات پیش سرطانی و انواع مختلف سرطان شود. این بیماریها به نوع ویروس و محل عفونت بستگی دارند.
- زگیل تناسلی یک عفونت شایع مقاربتی است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود. شایع ترین بیماریهای ناشی از HPV، زگیل تناسلی و انواع سرطان هستند. برخی از انواع «کم خطر» HPV، مانند HPV-6 و HPV-11، در درجه اول باعث ایجاد زگیل تناسلی میشوند، که زگیلهای کوچک و گوشتی رنگی هستند که در ناحیه تناسلی، مقعد یا نواحی اطراف ظاهر میشوند. این زگیلها معمولاً بدون درد هستند اما ممکن است برای فرد ناخوشایند و ناراحت کننده باشند .
- زگیلهای معمولی که توسط انواع 63، HPV 1، 2، 4 ایجاد میشوند و معمولا در دستها، انگشتان و آرنج نمود پیدا میکنند. همچنین زگیلهایی که در کف پا ایجاد میشوند نیز، با همین سویه از HPV مرتبط هستند. به همین ترتیب زگیلهای مسطح که روی صورت یا گردن یافت میشوند با انواع HPV 3، 10، 28 در ارتباط هستند.
- سایر انواع پرخطر HPV، مانند HPV-16 و HPV-18، با انواع مختلفی از سرطان از جمله سرطان دهانه رحم، مقعد، اوروفارنکس، فرج، واژن و آلت تناسلی مرتبط هستند . این گونههای پرخطر HPV میتوانند باعث تغییرات پیش سرطانی در سلولها شوند که در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان تبدیل شوند .
نحوه انتقال ویروس HPV یا پاپیلوم انسانی
HPV عمدتاً از طریق تماس مستقیم پوست به پوست در طول فعالیت جنسی، از جمله رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی منتقل میشود. این ویروس بسیار مسری است و تخمین زده میشود که حدود 80 درصد از افراد فعال جنسی در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا میشوند .
راههای پیشگیری از انتقال زگیل تناسلی
وقتی صحبت از HPV به میان میآید، پیشگیری نقش اصلی را ایفا میکند. واکسنهایی مانند Gardasil و Cervarix میتوانند در برابر شایع ترین انواع پرخطر HPV محافظت کنند و نشان داده شده است که در پیشگیری از بیماریهای مرتبط با HPV بسیار موثر هستند. وزارت بهداشت توصیه میکند که همه کودکان صرف نظر از جنسیت، واکسن HPV را در سنین 9 تا 12 سالگی دریافت کنند زیرا این واکسن زمانی که قبل از شروع فعالیت جنسی تزریق میشود، مؤثرتر است. والدین میتوانند همچنین از طریق راههایی مانند ویزیت در منزل توسط پزشک، اطلاعات بیشتری در این باره کسب کنند.
سایر راههای پیشگیری
علاوه بر واکسن، انجام رابطه جنسی ایمن، مانند استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی، میتواند به کاهش خطر انتقال HPV کمک کند . با این حال، توجه به این نکته مهم است که کاندومها محافظت کاملی در برابر HPV ایجاد نمیکنند، زیرا ویروس میتواند از طریق تماس پوست به پوست در مناطقی که توسط کاندوم پوشانده نشده، منتقل شود .
علائم اولیه ابتلا به ویروس HPV یا پاپیلوم انسانی
علائم اولیه عفونت HPV با توجه به نوع آن و محل عفونت متفاوت است. در بسیاری از موارد، عفونتهای HPV اصلاً علائم قابل توجهی ایجاد نمیکنند و ویروس میتواند سالها قبل از ایجاد علائم قابل مشاهده خفته باقی بماند. (برای اخذ خدمات پرستار در منزل کلیک کنید.)
شایعترین علامت اولیه عفونت HPV، ظاهر شدن زگیل تناسلی است. این زگیلها میتوانند روی دهانه رحم، فرج، واژن یا مقعد در زنان و روی آلت تناسلی، بیضه یا مقعد در مردان ظاهر شوند. زگیلها معمولاً برآمدگیهایی هستند که ممکن است گوشتی یا سفید باشند. آنها غالباً بدون درد هستند اما میتوانند باعث تحریک، درد و گاهی خونریزی شوند.
در برخی موارد، عفونتهای پرخطر HPV میتواند منجر به تغییرات پیش سرطانی در سلولها، مانند دیسپلازی دهانه رحم شود. با این حال، این تغییرات معمولاً در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نمیکنند. آزمایشهای منظم غربالگری سرطان دهانه رحم، مانند پاپ اسمیر و آزمایش HPV، برای تشخیص زودهنگام این تغییرات پیش سرطانی بسیار مهم هستند.
سایر نکات
توجه به این اصل مهم است که وجود زگیل تناسلی لزوماً نشان دهنده عفونت پرخطر HPV یا افزایش خطر ابتلا به سرطان نیست. انواع HPV که باعث زگیل میشوند با انواعی که باعث سرطان میشوند، متفاوت است. بهتر این است که در صورتیکه متوجه هر گونه برآمدگی، رشد یا تغییر غیرمعمول در ناحیه تناسلی خود شدید، برای تشخیص و درمان مناسب با یک پزشک متخصص مشورت کنید.